Νέα κοστοστρεφής τιμολογιακή πολιτική στον τομέα των υδάτων, με ταυτόχρονη αναθεώρηση του τρόπου λειτουργίας των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης, φέρνει η νομοθεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που ψηφίστηκε προ ημερών από τη Βουλή εν μέσω θύελλας αντιδράσεων.
Μπορεί οι δήμοι της χώρας να πέτυχαν αλλαγές στις προβλέψεις του νομοσχεδίου που επί του παρόντος θεωρούν ότι κλείνουν (ή περιορίζουν) τα παράθυρα στα ζητήματα ιδιωτικοποίησης, ωστόσο η θέσπιση μιας νέας Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων, που θα ενταχθεί στην ενιαία Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), φέρνει σημαντικές αλλαγές στον έλεγχο, στους κανόνες αλλά και στον τρόπο λειτουργίας όλων των παρόχων της χώρας.
Το σχέδιο νόμου, που δέχτηκε δριμεία κριτική καθώς έτρεξε με τη διαδικασία του επείγοντος πίσω από το προεκλογικό σκηνικό που είχε δρομολογηθεί πριν από την τραγωδία των Τεμπών, αποτελεί πλέον νόμο του κράτους.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, τον κατακερματισμό των υπηρεσιών ύδατος σε πολλές εταιρείες που πλησιάζουν τις 300 σε όλη τη χώρα! Την αδυναμία λογοδοσίας και τις υπέρογκες χρεώσεις έως και 203% σε δημότες, οι οποίες παρατηρούνται σε πολλές από αυτές, τους ανεπαρκείς ελέγχους οικονομικών και ποιοτικών στοιχείων και την ανομοιομορφία σε ό,τι αφορά το ποσοστό ανάκτησης του κόστους των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης πλην ΕΥΔΑΠ – ΕΥΑΘ, που είναι πιο οργανωμένες. Και φυσικά τις απώλειες νερού που φτάνουν έως και το 65% σε κάποιες περιοχές.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χάρης Σαχίνης υποστήριξε τις προηγούμενες μέρες στη Βουλή ότι η εταιρεία έχει τις χαμηλότερες τιμές σε όλη την Ευρωζώνη, κάτι που, όπως είπε, επιδιώκει να διατηρήσει. Εν μέσω όμως ενός πεπαλαιωμένου δικτύου ύδρευσης, της ανάγκης για επενδύσεις 800 εκατ. στην Ανατολική Αττική για αποχετευτικά έργα, της μείωσης του ατιμολόγητου νερού που χάνεται και της μεγαλύτερης ασφάλειας στην τροφοδοσία από τις αλλαγές που φέρνει η κλιματική αλλαγή.
«Με το νομοσχέδιο απλοποιείται και εκσυγχρονίζεται το πλαίσιο διακυβέρνησης. Υπάρχει έλεγχος του κόστους των εταιρειών ύδρευσης, των αναπτυξιακών αναγκών, υπάρχει προστασία του πολίτη σε σχέση με το τι πληρώνει χωρίς αυθαιρεσίες, υπάρχει έλεγχος της ποιότητας και, ναι, υπάρχει λογοδοσία, κάτι το οποίο πραγματικά το καλωσορίζουμε», δήλωσε ο επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ.
«Από δω και πέρα η τιμολογιακή πολιτική μας θα καθορίζεται από τις επενδύσεις που κάνει μια επιχείρηση και σύμφωνα με το κόστος ανάκτησης», αναφέρει από την πλευρά του ο Ανθιμος Αμανατίδης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΑΘ, της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας.
Η νέα Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων θα παρακολουθεί τα επιχειρησιακά σχέδια των εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης, τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά δεδομένα και θα εποπτεύει την εφαρμογή της ισχύουσας μεθόδου κοστολόγησης και τιμολόγησης και, αν διαπιστώνει αποκλίσεις, θα ζητά από τους παρόχους να τροποποιήσουν τα τιμολόγιά τους επί ποινή προστίμων αν δεν συμμορφώνονται, όπως συμβαίνει στην αγορά ενέργειας.
Επομένως, το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο ακυρώνει το μοντέλο διατήρησης σταθερών τιμολογίων που εφάρμοζαν επί έτη οι επιχειρήσεις ύδρευσης. Για τους μεγάλους παίκτες της αγοράς, όπως η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, με τεχνογνωσία και προσωπικό, το νέο μοντέλο λειτουργίας είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς διασφαλίζει την κερδοφορία τους. Με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο οι τιμές θα αναπροσαρμόζονται στο τέλος κάθε εξαμήνου, επομένως όπου παρατηρούνται απώλειες αυτές θα ανακτώνται. Αν υπάρχουν κέρδη, θα μπορούν οι εταιρείες είτε να μειώσουν τα τιμολόγια ύδατος είτε να αυξήσουν τις επενδύσεις για να βελτιώσουν το επίπεδο των υπηρεσιών.
Αυτή η άσκηση μπορεί να φαντάζει απλή για τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου, ωστόσο αποτελεί αγκάθι για τις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τις γνωστές ΔΕΥΑ. Οι τελευταίες καλούνται για πρώτη φορά να αποδείξουν ότι τιμολογούν σωστά το νερό και σε εύλογα επίπεδα που είναι διαφορετικά για ένα νησί και διαφορετικά για την υπόλοιπη χώρα και να αναπροσαρμόσουν, αν χρειαστεί, τις χρεώσεις για να μην είναι ζημιογόνες ή να μειώσουν τις τιμές αν υπερκοστολογούν.
Νέα τιμολογιακή πολιτική
Παρά το γεγονός ότι το ενεργειακό κόστος περιορίζεται για τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου λόγω των επενδύσεων σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και της μείωσης των διεθνών τιμών, εντούτοις οι επιβαρύνσεις συνεχίζουν να είναι μεγάλες και θα έπρεπε να αποτυπώνονται στα τιμολόγια.
Οπως αναφέρει ο κ. Αμανατίδης, το κόστος αυτό προβλέπεται να οδηγήσει σε αυξήσεις 5% έως 8% των τιμολογίων της ΕΥΑΘ, με βάση τη νέα τιμολογιακή πολιτική που θα καθοριστεί μέχρι το καλοκαίρι με την πρόσληψη συμβούλου. Οπως λέει, τα τιμολόγια του 2018 καθορίστηκαν με τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στα 63 ευρώ ανά μεγαβατώρα και σήμερα η τιμή αυτή, έπειτα από μια εκρηκτική άνοδο, έχει υποχωρήσει στα επίπεδα των 130 ευρώ/MWh.
Η εταιρεία προσανατολίζεται στην παροχή σταθερών τιμολογίων στις χαμηλές καταναλώσεις με ελαφρώς χαμηλότερα τιμολόγια και σε αύξηση στα επαγγελματικά και βιομηχανικά τιμολόγια, τα οποία θα διαβιβαστούν προς έγκριση στο αρμόδιο υπουργείο. Οπως εκτιμά, όμως, η εφαρμογή του νέου μοντέλου λειτουργίας της αγοράς δεν θα ξεκινήσει πριν από το 2025.
Σε γκρίζα ζώνη οι ΔΕΥΑ
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου επισημαίνει ότι με τις παρεμβάσεις που έκανε πρόσφατα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν πιέσεων των ΟΤΑ, κλείνει το θέμα της ιδιωτικοποίησης, καθώς υπήρξαν διατάξεις αμφιλεγόμενες κατά των δήμων, οι οποίες απαλείφθηκαν.
Η νέα υπερ-αρχή, αναφέρει ο κ. Παπαστεργίου, θα πρέπει να εξετάσει αν οι επιχειρήσεις τιμολογούν το νερό με βάση το κόστος που έχουν. Παραδέχεται μάλιστα ότι μπορεί να υπάρχουν αναπροσαρμογές στα τιμολόγια ύδατος αν κάποιες επιχειρήσεις υποκοστολογούν, ωστόσο δίνει σημασία στη στήριξη των δημοτικών επιχειρήσεων: «Εχουν το κακό ότι είναι σε μια γκρίζα ζώνη, καθώς λειτουργούν σαν Δημόσιο σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες και τις προσλήψεις και σαν ιδιώτες ως προς τα υπόλοιπα».
Με το άρθρο 12 του νέου θεσμικού πλαισίου του ΥΠΕΝ, προβλέπεται ότι έως την 31η Δεκεμβρίου 2024 η ΡΑΑΕΥ θα υποβάλει στους υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών πρόταση ολοκληρωμένης δέσμης μέτρων με βάση οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια για τις ΔΕΥΑ.
Στόχος είναι η διασφάλιση της επιχειρησιακής λειτουργίας του συνόλου των παρόχων, με την αναδιοργάνωση των υφιστάμενων υπηρεσιών ύδατος και με συνενώσεις ή συγχωνεύσεις προς ενίσχυση της διαχειριστικής τους ικανότητας. Στελέχη της αγοράς επισημαίνουν ότι ο πολυκερματισμός φορέων στον τομέα της ύδρευσης είναι τεχνικά και οικονομικά απαράδεκτος. Με τη Ρυθμιστική Αρχή, όπως τονίζουν, θα μπουν κάποιοι κανόνες ρύθμισης και δεν θα είναι στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε δήμου ή της δημοτικής επιχείρησης το νερό.
«Θα υπάρχουν κάποιοι κανόνες που θα ελέγχονται από την ανεξάρτητη αρχή και θα πρέπει να τηρούνται. Θα επιτρέψουν να γίνεται σωστή τιμολόγηση προκειμένου να μην είναι αντικείμενο μικροπολιτικών και δημαγωγίας οι εταιρείες ύδρευσης και παράλληλα να ελέγχεται η ποιότητα νερού και των εγκαταστάσεων σωστά». Θα πρέπει να τονιστεί πως σε όλα αυτά έχει εκφράσει την διαφωνία του ο Κώστας Πελετίδης και η Πάτρα όπως έχει δηλώσει θα ορθώσει ανάστημα.
